Het zijn interessante tijden. In veel maatschappelijke vraagstukken staan we steeds meer tegenover elkaar dan dat we het ‘together doen’. Volgens velen moet de politiek, overheid of de gemeente keihard aan de bak, maar tegelijkertijd zien we dat deze partijen het niet alleen kunnen oplossen. Daarmee doen we een beroep op een ieder, de mensen die iets bij willen dragen. Burgerparticipatie.
Maar hoe creëren we een beweging waarbij de burger ook voelt en ervaart dat ze mee werken aan complexe vraagstukken?
Vanuit Agents of Change werken we op een ontwerpgerichte manier waarbij we persoonlijk leiderschap, betrokkenheid en zingeving inzetten om zo het verschil (de Change) te maken. Dit vraagt om investeringen in talent, co creatie en vanuit een ontwerp gericht perspectief de vraagstukken te verkennen die nodig zijn om de ‘beweging’ te doen voeden.
Co-creatie is goed bruikbaar voor het oplossen van complexe vraagstukken en het realiseren van veranderingen in het gebruik van openbare ruimtes (bijvoorbeeld Noorderplantsoen of het Stadsstrand) in Groningen. Co-creatie is een vorm van samenwerking, waarbij alle betrokkenen invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces.
Kenmerkend in de aanpak van Agents of Change is het aangaan van de dialoog, ‘common ground’, creativiteit, daadkracht en focus op resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de betrokkenen, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Aan deze voorwaarden is het best voldaan in een gestructureerd maar creatief proces dat wij als Agents of Change begeleiden.
De betrokkenen zullen zich herkennen in deze ‘speelregels’ die richting geven aan het ontwerpproces dat we met elkaar aangaan. In de bijeenkomsten die daarop volgen zal de kracht van de ‘beweging’ duidelijk worden. De betrokkenen zullen een ervaring opdoen waarbij wij uitgaan van de kracht van ontmoeten. Vanuit deze ontmoeting komen er vraagstukken op de tafels te liggen waar we in kleine groepen mee aan de slag gaan. We begeleiden de betrokkenen naar vraagstukken die we operationaliseren waardoor er in de praktijk kleine experimenten ontstaan.
We merken in de praktijk dat we veel vragen van elkaar. We zijn gewend dat een vertegenwoordiger vanuit bv de gemeente komt verantwoorden hoe men tot deze keuze is gekomen en de burger kan daar op reageren. Wij vragen van alle betrokkenen om niet alleen ergens iets van te vinden maar ook om mee te werken (open lab bijeenkomsten) aan het proces om invloed uit te oefenen op het resultaat.
Het vraagt van ons om bewust te zijn van hoe moeilijk nieuw gedrag is om aan te leren en zorgt voor aansluiting op de fase waarin de lerende (in dit geval een ambtenaar of burger) zich bevindt. Zo zorgt het niet alleen voor afwisseling, maar ook voor interventies die nauw aansluiten bij de behoeften en de praktijk. Het situationeel leren-model is vooral een middel om alle interventies te plotten, passend bij de fase waarin de lerende zich bevindt. Je kijkt dus naar het grotere geheel. Het model is gebaseerd op situationeel leiderschap (Hersey & Blanchard, 1977), dat ervanuit gaat dat betrokkenen in verschillende situaties, verschillende manieren van aansturing nodig heeft, en dat dit tijd kost.
Wederzijds begrip voor de complexiteit van dit soort vraagstukken is een uitdaging. Iedereen is druk en het lukt dan niet altijd om iedereen op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen. Wij proberen in onze werkwijze het ‘goede gesprek’ te faciliteren waarbij we de betrokkenen meenemen in de gedachten achter ons ontwerp en werkwijze. Daarbij benadrukken we wat we precies willen bereiken en welke stappen er van ons allen nodig zijn om daartoe te komen.
De ontwikkelingen in het Noorderplantsoen passen één op één in een overall plaatje waarin mensen wanhopig houvast en nieuw vertrouwen proberen te vinden; omdat het oude, vertrouwde systeem voor hun ogen ineenstort. Het systeem is stuk en daarmee neemt de chaos onvermijdelijk toe, zoals Jan Rotmans het zo mooi verwoordt. En chaos is hartstikke verwarrend en beangstigend.
Het is daarom cruciaal dat we, juist nu, richting en duiding blijven geven en dat we een aantrekkelijk en begrijpelijk toekomstperspectief creëren met elkaar.
Happy Plantsoen, Together doen.